Menu:

start CV praca publikacje wyjazdy Solaris linki kontakt FAQ (12999) Toruń

Copyright Krzysztof Hełminiak, 2007-2012 ©

bottom corner

moje badania: Praca naukowa współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Budżetu Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Działania 2.6 "Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy" projektu własnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego "Stypendia dla doktorantów 2008/2009 - ZPORR".

Układy podwójne
     Wiele gwiazd we Wszechświecie ma swoich towarzyszy, z którymi są związane grawitacyjnie. Takie systemy nazywamy układami podwójnymi lub wielokrotnymi, jeśli składników jest więcej. Gwiezdne pary różnego rodzaju są unikalnymi laboratoriami, dającymi nam możliwość sprawdzenia naszych teorii odnośnie powstawania i życia gwiazd, dynamiki, procesów akrecji, teorii względności, ewolucji Galaktykii wielu innych.

Układy podwójne zaćmieniowe
     W tych obiektach, podczas swojego ruchu po orbicie, gwiazdy zakrywają się co jakiś czas. Widzimy takie zakrcie jako spadek jasności całego układu, powtarzający sie okresowo. Dodatkowo, możemy zmierzyć prędkości radialne poszczególnych składników. Z kształtu, głębokości i czasów spadku jasności, oraz z charakteru i amplitudy zmian prędkości radialnych, możemy wyznaczyć większość parametrów układu. W szczególności: parametry orbity, masy oraz promienie obu składników. Informacja ta służy m.in. do wyznaczenia wieku układu czy testowania naszych teorii ewolucji gwiazd.
    W swojej pracy prowadzę głównie obserwacje takich układów, oraz zajmuje się tworzeniem ich modeli i wyznaczaniem wspomnianych parametrów. Do modelowania stosuję program PHOEBE, bazujący na kodzie Wilsona-Deviney'a, oraz pakiet JKT, bazujący na kodzie EBOP. Szczególnie interesują mnie układy rozdzielone o małych masach.
    W ramach projektu VVV studiuję budowę naszej Galaktyki - jej ramion spiralnych i zgrubienia centralnego - używając układów zaćmieniowych rozdzielonych jako wyznaczników odległości. W tym celu korzystam z programów DEBiL i MECI.

Układy wizualnie podwójne
     Nazywamy tak układy podwójne, których składniki możemy rozdzielić na zdjęciach lub w obserwacjach interferometrycznych. Możemy wówczas wykonać astrometrię (zmierzyć ich położenia) i wyznaczyć ich względne orbity. Dodatkowo, po zmierzeniu prędkości radialnych, możemy obliczyć wszystkie elementy orbitalne oraz masy składników. Możemy także okreslić odległość do układu.
    Obecnie zajmuję się wyznaczaniem mas i orbit składników na podstawie obserwacji z interferometrów PTI i VLTI oraz pomiarów prędkości radialnych. W przeszłości zajmowałem się także precyzyjną astrometrią układów wizualnie podwójnych na zdjęciach CCD z teleskopów z optyką adaptywną.

Planety w układach podwójnych
     Pomimo, iż znanych jest już około 700 planet pozasłonecznych, tylko niewielka ich ilość znajduje się w układach podwójnych. Czy jest to wynik tylko braku odpowiednich metod, czy po prostu w układach podwójnych występują rzadziej, tego jeszcze nie wiemy. Napewno powstawanie takich planet i dynamika układów planetarnych z wieloma słońcami jest ciekawa i skomplikowana.
     Obecnie uczestniczę w projekcie poszukiwania planet pozasłonecznych za pomocą dwóch metod: mierzenia prędkości radialnych gwiazd oraz chronometrażu zaćmień układów podwójnych zaćmieniowych. Projekt nosi nazwę Solaris.
     W przeszłości w swoich badaniach nad układami wizualnie podwójnymi, sprawdzałem także, czy możemy wykonać ich astrometrię na tyle precyzyjnie, żeby wykryć w ten sposób wpływ planet na ruch gwiazd. No cóż... możemy :)

bottom corner